Wrodzone wady serca – ich nieinwazyjne rozpoznanie opiera się na podstawie badania klinicznego, elektrokardiograficznego, zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej oraz badania echokardiograficznego. To ostatnie jest zarazem badaniem rozstrzygającym.
Spis treści
- Wrodzone wady serca – na czym polega leczenie?
- Najczęściej wykonywane kardiologiczne zabiegi interwencyjne u dzieci
- Leczenie wrodzonych wad serca u dzieci
Wrodzone wady serca u dzieci i noworodków — na czym polega leczenie?
Wybór sposobu leczenia zależy od kilku czynników. Jej rodzaju, zaburzeń hemodynamicznych w układzie krążenia oraz stanu klinicznego pacjenta. Różnica w wyborze leczenia może dotyczyć tej samej wrodzonej wady serca. Zależy ono bowiem od istotnych objawów, które występują już w okresie noworodkowym lub niemowlęcym. Manifestują się później gorszym rozwojem fizycznym dziecka, nawracającymi infekcjami górnych dróg oddechowych, a w skrajnych przypadkach nawet niewydolnością serca. Może ona prowadzić do rozwoju nadciśnienia płucnego i śmierci pacjenta.
Sposób leczenia wady serca u dzieci opiera się w głównej mierze na kardiochirurgicznej korekcie. W przypadku niektórych wad na kardiologicznym zabiegu interwencyjnym. Często wymagana jest późniejsza stała opieka kardiologiczna i w niektórych sytuacjach suplementacji leków nasercowych. Wiele prostych wad serca kwalifikujących się do leczenia zabiegowego opiera się na wynikach badań nieinwazyjnych, w tym echokardiografii.
W złożonych wrodzonych wadach serca u dzieci, a zwłaszcza w wadach leczonych wieloetapowo, konieczne jest poszerzenie diagnostyki o badania inwazyjne. Są nimi m.in. cewnikowanie serca, rezonans magnetyczny, czy też tomografia komputerowa.
Przeczytaj także: Kardiolog dziecięcy – czym się zajmuje?
Najczęściej wykonywane kardiologiczne zabiegi interwencyjne u dzieci
- zamknięcie przetrwałego przewodu tętniczego za pomocą wewnątrznaczyniowej sprężynki (ang. coil) lub zapinki (zatyczki) Amplatza (ang. Amplatzer),
- zamknięcie ubytku międzyprzedsionkowego zapinką Amplatza,
- plastyka balonowa zwężeń prawego i lewego ujścia tętniczego,
- plastyka balonowa i wszczepienie stentu donaczyniowego w koarktacji aorty
Zabiegom kardiochirurgicznym poddawane są dzieci przede wszystkim ze złożonymi wadami serca. Należą do nich: ToF, HLHS (hypoplastic left heart syndrome), anomalia Ebsteina, a także, najczęściej występująca wrodzona wada serca, jaką jest VSD.
Aż 5% wrodzonych wad serca stanowi TGA, które częściej występuje u chłopców. Często pierwszym krokiem w ratowaniu noworodka jest wykonanie atrioseptostomii balonowej metodą Rashkinda. Ma ona na celu zwiększenie przepływu lewo-prawego przez przegrodę międzyprzedsionkową i poprawę utlenienia krwi w aorcie.
Korekcja wady ma na celu przywrócenie prawidłowego przepływu krwi i warunków hemodynamicznych w sercu. Wiąże się ona w sposób nieodłączny z kardiochirurgicznym opracowaniem zaburzenia, kiedy zostają usunięte fragmenty mięśniówki serca w bezpośrednim sąsiedztwie wady.
Usunięte fragmenty serca noworodka traktuje się jako odpad medyczny i utylizuje. Usuwany materiał może być źródłem niezwykle cennych informacji. Badając go, można się dowiedzieć więcej o dynamice przebiegu ewentualnego niedotlenienia mięśnia sercowego w okresie pre- jak i postnatalnym. Tym samym materiał ten, odpowiednio opracowany, może być dodatkowym elementem pozwalającym na oszacowanie rokowania we wrodzonych wadach serca u dzieci.
Co roku około 3000-3500 dzieci i młodzieży operowanych jest w Polsce z powodu wrodzonych wad serca. Do grupy tak zwanych dobrze rokujących wad serca zaliczyć można:
- przetrwały przewód tętniczy,
- izolowane ubytki przegrody międzyprzedsionkowej oraz międzykomorowej. Tylko wtedy, jeśli zaopatrzenie chirurgiczne odbyło się przed pojawieniem się istotnych zaburzeń hemodynamicznych.
Sprawdź również: Unaczynienie mięśnia sercowego i budowa serca
Leczenie wrodzonych wad serca u dzieci i noworodków
Leczenie wrodzonej wady serca, jaką jest ubytek międzyprzedsionkowy typu ASD II za pomocą metody przezskórnej, czyli zamknięcia ubytku Amplatzerem, jest najkorzystniejsze, jeżeli zostanie przeprowadzone przed 25 rokiem życia. Według Rosas M. i wsp. zamknięcie ubytku po 40 roku życia nie wpływa na częstość występowania zaburzeń rytmu serca. Zatem rokowanie po korekcie przezskórnej tej wady jest korzystne. Nie powoduje odległych powikłań takich jak ograniczenie tolerancji wysiłku, duszność wysiłkowa, czy niewydolność prawokomorowa serca.
Najczęstszą siniczą wadę serca u niemowląt – Tetralogia Fallota – koryguje się w okresie niemowlęcym, co wiąże się ze zdecydowanie lepszym rokowaniem u tych pacjentów. Według wielu autorów do istotnych statystycznie czynników ryzyka wczesnego zgonu należą wiek poniżej 3 miesiąca w chwili wykonywania operacji oraz masa ciała poniżej 5 kg.
Mogłoby się wydawać, że chirurgiczna korekcja wady serca całkowicie eliminuje problem zaburzeń hemodynamicznych. Należy jednak zaznaczyć, że, jak dotąd, nie badano zmian obecnych w mięśniu sercowych, które rozwijają się w tym narządzie w okresie przed korekcją wady. Trudno oszacować, czy w obszarze niedotlenionego mięśnia sercowego pojawiają się zmiany, które mogą mieć wpływ na wczesne lub też odległe rokowanie u dzieci z wrodzonymi wadami serca. Nie wiadomo, czy ewentualna przebudowa mięśnia sercowego pojawia się tylko w wadach siniczych, czy też, być może, również w tych, które w swoim początkowym stadium przebiegają bez sinicy (wady późnosinicze oraz niesinicze).
Niewątpliwy postęp w dziedzinie kardiologii dziecięcej i kardiochirurgii, jaki dokonał się w ostatnich 30 latach nie przynosi odpowiedzi na te pytania.
